Handel

Będąc członkiem Unii Europejskiej Łotwa nie może na polskie produkty nakładać ceł oraz opłat równoważnych. Dla polskich kontrahentów istotny jest fakt, ze wyegzekwowanie należności sądowych (włącznie z postępowaniem komorniczym) trwa 469 dni oraz kosztuje przeciętnie (wraz z wszelkimi opłatami) 23 proc. wartości przedmiotu sporu. Polacy handlujący i uczestniczący w wystawach powinni pamiętać, że mogą przebywać na Łotwie do 90 dni w roku bez żadnych rejestracji. Po tym okresie muszą zgłosić się do Urzędu Migracyjnego w celu wyrobienia karty rejestracyjnej. Rozpoczynając wymianę handlową, warto zapoznać się z ofertą FICIL (Rady Inwestorów Zagranicznych na Łotwie), która m. in. analizuje problemy, z jakimi stykają się zagraniczni inwestorzy, przedstawia je rządowi, lobbuje za ich rozwiązaniem.

Korzystając ze swobód unijnych polscy przedsiębiorcy są tam coraz liczniej obecni. Operują oni w obrębie Łatgalii (przy granicy z Rosją), w którym ok. 15 proc. ludności stanowią Polacy, gdzie można znaleźć obsługę prawną w języku polskim. Podobnie w Rydze istnieją ośrodki polskie i działają kancelarie wyspecjalizowane w obsłudze Polaków. Handel dwustronny odbywa się głównie na tych obszarach.

Rejestracja spółki

Optymalną formą prowadzenia działalności jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Minimalny jej kapitał zakładowy wynosi 11782 zł (wartości w euro przeliczam według kursu 4,16 zł) lub – w wersji uproszczonej – 4,16 zł, w zależności od formy jaką wybiorą wspólnicy. Wybierając tę tańszą formę należy pamiętać, że kapitał musi być w przeciągu 2 lat podwyższony do pełnej kwoty. Chwilą powstania podmiotu jest zawarcie umowy spółki. Obligatoryjnymi organami są zarząd oraz walne zgromadzenie wspólników, fakultatywnie można powołać radę nadzorczą.

Do założenia spółki niezbędne są: umowa spółki/statut, zaświadczenie banku o wniesieniu kapitału zakładowego, wyciąg z księgi udziałów, zgoda członków zarządu oraz rady nadzorczej (jeżeli została powołana). Obowiązkowe będzie również potwierdzenie tytułu prawnego do lokalu (własność) lub zgoda właściciela nieruchomości do rejestracji siedziby spółki (przy najmie). Koszt założenia spółki w zwykłym trybie o kapitale do 11782 zł to 88,77 zł (3 dni), a w przyspieszonym – 266,24 zł (1 dzień). Dodatkowo obowiązuje opłata za publikator w wysokości 59,19 zł. Koszt związane z założeniem spółki o wyższym niż 11 782 zł kapitale wynosi 590 zł w trybie zwykłym lub 1775,77 zł w trybie przyspieszonym. Opublikowanie to wydatek rzędu 112,44 zł.

W spółce akcyjnej kapitał zakładowy wynosi co najmniej 147979,52 zł Minimalna wartość akcji wynosi 4,16 zł, podmiot powstaje z chwilą ich objęcia. Organami spółki są zarząd, rada nadzorcza oraz walne zgromadzenie akcjonariuszy. Koszt rejestracji wynosi 1476,8 zł oraz 112,44 zł za publikację.

Rejestracja kolejnych spółek może być tańsza o 10 proc. jeżeli dokona się tego drogą elektroniczną (na stronie: www.latvija.lv, lub na stronach Urzędu Rejestracji Przedsiębiorców(www.ur.gov.lv). Do powyższego potrzeba (odpowiednio):

• elektronicznego dowodu osobistego (wydawany przez Urząd Obywatelstwa lub Migracyjny);

• podpisu elektronicznego;

• identyfikacji poprzez konto bankowe.

Dzięki powyższemu spółkę można zarejestrować w przeciągu 1 dnia (zazwyczaj do 4 godzin) w Urzędzie Rejestracji Przedsiębiorców.

Opodatkowanie osób prawnych

Stawki podatkowe przedstawiają się bardziej korzystniej niż w Polsce, zwłaszcza dla osób prawnych. W 2014 r. stawka CIT wynosić będzie 15 proc. (w Polsce 19 proc.), CIT z dywidendy dla nierezydentów 15 proc. (w Polsce 19 proc.), a VAT 21 proc. (w Polsce 23 proc.) Władze łotewskie starają się aby wszystkie podatki, które nie są regulowane przez prawo unijne, były niskie. Dlatego powołano tzw. instytucję „mikropodatku”, przeznaczoną w szczególności dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, wynoszącego 9 proc., gdy obroty roczne nie przekraczają 417900 zł, a wspólnicy jednocześnie są członkami zarządu, liczba pracowników jest nie większa niż pięć osób, a maksymalne wynagrodzenie netto nie przekracza 2985 zł miesięcznie.

Sprawozdawczość

Rok podatkowy jest co do zasady rokiem kalendarzowym, ale może się od niego różnić, jeżeli tak stanowi umowa spółki. Zazwyczaj pokrywa się on z rokiem finansowym spółki, dla celów podatku dochodowego od osób prawnych nie może przekroczyć 12 miesięcy. Roczna deklaracja powinna być złożona w przeciągu 30 dni od przyjęcia przez zgromadzenie akcjonariuszy, jednakże nie później niż cztery miesiące po jego zakończeniu. Firmy muszą płacić zaliczki na podatek do 15 dnia każdego miesiąca.

Oddział i przedstawicielstwo

Zarówno oddział jak i przedstawicielstwo nie posiadają odrębnej osobowości prawnej. Oddział może prowadzić działalność gospodarczą, przedstawicielstwo ogranicza się wyłącznie do aktywności reklamowej oraz promocyjnej. W obydwu przypadkach podmiot zagraniczny odpowiedzialny jest za zobowiązania spółki ze względu na fakt, że nie posiadają kapitału zakładowego. Funkcjonowanie dozwolone jest od czasu wpisu w odpowiednim rejestrze.

W przypadku oddziału do rejestracji niezbędny jest wyciąg z KRS (lub notarialne poświadczona kopia), notarialnie poświadczona kopia statutu, dokument, który potwierdza prawo do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego, określająca zakres umocowania oraz zgoda właściciela nieruchomości, na której działa podmiot. Wpis uzyskuje się w terminie 3 dni i kosztuje 118,39 zł lub w przeciągu jednego dnia za opłatą 355,18 zł, dodatkowa opłata za publikację wynosi 79,96 zł.

Dla zarejestrowania przedstawicielstwa również potrzeba: wyciąg z KRS, decyzję o założeniu przedstawicielstwa, pełnomocnictwo udzielone dla przedstawiciela oraz zgodę właściciela nieruchomości. Koszt rejestracji jest identyczny jak w przypadku przedstawicielstwa.

W obu przypadkach dokumenty muszą zostać przetłumaczone na język łotewski.

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Osoby fizyczne zobowiązane są do zarejestrowania się jako indywidualni przedsiębiorcy w rejestrze handlowym, jeżeli roczny obrót z działalności gospodarczej przekracza 1194000 zł lub działalność gospodarcza prowadzona jest za pośrednictwem przedstawiciela handlowego lub brokera i roczny obrót z prowadzonej działalności przekracza 119400 zł, a osoba fizyczna zapewnia zatrudnienie dla ponad pięciu pracowników. Przedsiębiorcy jednoosobowi odpowiadają za zobowiązania całym swoim majątkiem.

Dochody osób prowadzących działalność na własny rachunek podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym w wysokości 24 proc. Dochód do opodatkowania obejmuje dochód brutto pomniejszony o tzw. wydatki kwalifikowalne (głównie wynagrodzenie pracownika oraz koszty ubezpieczenia społecznego). Podatnicy, którzy zarejestrowali się jako przedsiębiorcy, a nie mają pracowników oraz nie są zaangażowani w świadczenie usług profesjonalnych (np. działalności naukowej i literackiej, wykładowczej, aktorskiej, lekarskiej, adwokata, biegłego rewidenta, geodety itd.) mogą wybrać do zapłaty podatek w wysokości 5 proc. całkowitego dochodu, jeżeli ich łączny dochód nie przekracza 59700 zł.

Rejestracja VAT

Osoby zarejestrowane na Łotwie, które w okresie 12 miesięcy dostarczają towary i usługi przekraczając kwotę 208662 zł, zobowiązane są do zarejestrowania się jako podatnicy VAT. Firmy mogą rejestrować się jako podatnicy VAT i stosować podatek od dostaw dokonanych również przed osiągnięciem odpowiedniego progu. Niepodlegające opodatkowaniu osoby prawne i fizyczne zarejestrowane na Łotwie, które prowadzą działalność gospodarczą, podlegają obowiązkowemu zarejestrowaniu się jako podatnicy VAT, jeżeli wykonują wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów lub świadczą usługi, a łączna wartość transakcji przekracza 41732 zł w ciągu roku.

Nabywanie nieruchomości

Przy nabywaniu nieruchomości nie obowiązują obostrzenia dla cudzoziemców – nabywać oni mogą na podstawie takich samych praw co obywatele łotewscy. Weryfikacja tytułu własności kosztuje ok. 6 zł, pozostałe koszty związane z opłatami notarialnymi wynoszą 337 zł. (+21 proc. VAT). W tym notarialne poświadczenie podpisu w wysokości 78 zł. Rejestracja urzędowa po stronie kupującego kosztuje 59 zł, zaś koszt uzyskania certyfikatu to 30 zł, za każdy dokument. Ostatecznie należy uiścić opłatę skarbową w wysokości 2% ceny zakupu (lub wartości katastralnej), jednak nie więcej niż 197 100 zł.