Działalność gospodarcza

Zgodnie z ustawą „O ochronie inwestycji zagranicznych” obcokrajowcy mogą: objąć udział w przedsiębiorstwach i organizacjach mających siedzibę w Republice Azerbejdżanu; założyć własne przedsiębiorstwo, zakupić: przedsiębiorstwo, nieruchomości, akcje, obligacje. Jest to rynek sprzyjający (10 miejsce na świecie) dla rozpoczynaniu biznesu. Uzyskanie podpisu elektronicznego do rejestracji online zajmuje tylko 3 dni i kosztuje 236 zł (ważny 1 rok) lub 661 zł (ważny 3 lata). Wyrabianiem podpisów zajmuje się Krajowe Centrum Certyfikacji Usług (http://www.e-imza.az/) Dokończenie rejestracji online oraz uzyskanie numeru IIN (indywidualny numer identyfikujący), a także wpis dla celów VAT trwa kolejne 3 dni i zwolnione jest od opłat. Niezbędne do rozpoczęcia działalności jest również wyrobienie sobie pieczęci co trwa 1 dzień i kosztuje od 16 zł do 158 zł.

Inwestycje zagraniczne zdefiniowane są możliwie szeroko, jako prawa materialne i niematerialne, własność intelektualna. Ważnym jest aby były nastawione na osiąganie zysku. Tak szeroko objęto definicją, aby dużej puli zagranicznych inwestorów zapewnić ochronę prawną swoich inwestycji.

Nie występują szczegółowe przepisy co do prowadzenia spółek przez cudzoziemców, poza standardowymi tłumaczeniami dokumentów zagranicznych na język azerski. Nie istnieją wymagania dotyczące wielkości udziałów. Dla działalności handlowej rekomendowane jest założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, podmiotu ustanowionego przez jedną lub więcej osób fizycznych lub prawnych. Najważniejszym ograniczeniem jest niemożliwość obejmowania przez jednoosobową spółkę z o. o. innej jednoosobowej sp. z o.o. Udziałowcy odpowiadają za zobowiązania wyłącznie w zakresie swoich udziałów.

Deklaracje celne

Dla ułatwienia deklaracji celnych uruchomiono stronę „e-Customs” (http://www.customs.gov.az/en/e-Xidmetler.html), dzięki której zagraniczne podmioty mają możliwość zgłoszenia towarów w formie elektronicznej. Import towarów do Azerbejdżanu podlega należnościom celnym (cła ad valorem w wysokości od 0 do 15%). Podatek akcyzowy ma zastosowanie do pewnych rodzajów towarów np. tytoniu i produktów alkoholowych. VAT jest naliczany od zadeklarowanej wartości. Zgodnie z umowami o wolnym handlu zawartymi z krajami WNP- towary importowane z tych krajów są wolne od opłat celnych.

Rezydenci i nierezydenci traktowani są identycznie w odniesieniu do przywozu / wywozu dewiz w gotówce. Brak jest ograniczeń na ilość waluty obcej przywożonej, pod warunkiem, że kwota ta została zadeklarowana. Należy mieć jednak na względzie, że gdy ilość gotówki przekracza 156.135 zł. organy celne zobowiązane są do poinformowania odpowiednich służb.

Filia/ Przedstawicielstwo

Zagraniczny inwestor może wybrać ograniczoną obecność na rynku w postaci przedstawicielstwa lub oddziału. Zgodnie z kodeksem cywilnym przedstawicielstwo wyłącznie reprezentuje i chroni interesy osoby prawnej. Ma status nierezydenta azerskiego, co ma znaczenie w dziedzinie prawa podatkowego. Jeżeli przedstawicielstwo zajmuje się wyłącznie funkcjami reprezentacyjnymi nie podlega pod reżim prawa podatkowego w ogóle, natomiast pracownicy podlegają opodatkowaniu w zakresie podatków dochodowych, funduszy socjalnych i innych. Prawo nie rozróżnia ściśle oddziału od przedstawicielstwa pod względem obowiązków związanych z rejestracją. Oddział może transferować fundusze na konta bankowe, będące poza Azerbejdżanem, o ile jest to zgłoszone do określonych władz.

Procedurę tworzenia oddziału należy rozpocząć od pisma z pełnomocnictwem dla kierownika (oddziału lub przedstawicielstwa), które musi być podpisane przez zarząd lub jego upoważnionego przedstawiciela. Zarząd powinien następnie ogłosić regulamin oddziału/ przedstawicielstwa (w dwóch egzemplarzach), podpisany przez upoważnionego przedstawiciela. Kolejnym krokiem jest ustanowienie siedziby. Dokumenty muszą być przygotowane na papierze firmowym spółki – matki, opatrzone pieczęcią wraz podpisem upoważnionego przedstawiciela oraz poświadczone notarialnie w siedzibie w kraju zamieszkania. Pełnomocnictwo dla kierownika oddziału- również musi być przygotowane przez spółkę-matkę, opatrzone pieczęcią firmową i podpisem poświadczonym notarialnie przez upoważnionego notariusza w siedzibie w kraju zamieszkania. Dokumenty mogą być opatrzone klauzulą apostille.

Obowiązkowa opłata rejestracyjna 866 zł musi być wpłacona przed złożeniem dokumentów w Ministerstwie Podatków. Zgodnie z zasadą jednego okienka wszystkie urzędy same przekazują sobie dokumentację. Organy administracji zobowiązane do dokonania rejestracji w ciągu trzech dni od złożenia niezbędnych dokumentów.

Licencje

Gałęzie przemysłu wymagające licencji zostały określone w dekrecie prezydenckim nr 782 z dnia 02 września 2002 i dotyczą obecnie 32 rodzajów działalności gospodarczej. Ujednolicono tam zasady pozyskiwania wszystkich rodzajów pozwoleń w zakresie zezwoleń władz, opłat licencyjnych dla każdego przedmiotu działalności gospodarczej. Licencje przyznawane są osobom fizycznym i prawnym, bez względu na narodowość. Nie można ich przenieść na inny podmiot prawny lub osobę chyba, że następuje sukcesja.

Ministerstwo Gospodarki i Rozwoju założyło portal internetowy zawierający informacje o procedurze uzyskiwania licencji biznesowych, który stale jest rozwijany (http://icazeler.gov.az/). Wszystkie licencje są ważne przez okres pięciu lat, z wyjątkiem licencji na produkcję napojów alkoholowych i etylu- 3 lata i ich importu na okres 1 roku. Powyższe rozporządzenie określa przepisy i procedury dotyczące licencjonowania określonych rodzajów działalności. Wnioskodawcy muszą złożyć wszystkie dokumenty do odpowiednich organów państwowych, które określono w dodatku do powyższego rozporządzenia i uiszczają opłatę za wniosek. Licencja jest wydawana w ciągu 15 dni od daty złożenia dokumentów. Opłaty licencyjne sięgają nawet 87 000 zł.

Prawo cywilne

Prawo cywilne wyraźnie przewiduje zasadę swobody umów. Część szczególna kodeksu cywilnego (k.c.) zawiera przepisy regulujące poszczególne rodzaje umów- oprócz tradycyjnych umów regulowanych jak np. sprzedaż, dzierżawa, pożyczka uregulowano „nowe” typy kontraktów, takich jak franszyza. W przypadku czynności cywilnoprawnych z elementem zagranicznym strony umowy mogą wybrać prawo obce jako prawo właściwe. Z praktyki wynika, że sądy azerskie respektują wybór prawa. Podobnie liberalnie widziane jest sądownictwo polubowne: strony mogą dokonać wyboru niezależnych arbitrów dowolnej narodowości, postępowanie może być prowadzone w języku wybranym przez strony.

W zakresie egzekwowania należności Azerbejdżan zajmuje 28 miejsce na świecie. Przeciętnie od momentu złożenia pozwu do sądu do egzekucji komorniczej mija 237 dni i zabiera ok 18,5 proc. wartości przedmiotu sporu. Niestety liczba procedur jest znacząca- 40, co implikuje konieczność korzystania z pomocy lokalnej kancelarii prawnej. Jest to tym bardziej potrzebne, że wyegzekwowanie odbywa się w wyspecjalizowanych sądach gospodarczych.

Import/ Eksport

W celu znalezienia partnerów handlowych należy odwiedzić stronę www.b2b.az na której znajdują się oferty wzajemnej współpracy. Opracowania wskazują, że eksport jest łatwiejszy od importu. Całościowe przygotowanie dokumentów importowych trwa 25 dni oraz kosztuje ok. 11 107 zł, eksportowych 28 dni oraz kosztuje 11 044 zł (w obu przypadkach za kontener).

W celu rozpoczęcia wymiany międzynarodowej, należy przygotować następujące dokumenty:

Eksport	Import
List przewozowy Świadectwo pochodzenia Faktura handlowa Dokument CMR
Deklaracja celna eksportowa Zawartość opakowania Umowa sprzedaży Dokument tranzytowy	List przewozowy Świadectwo pochodzenia Faktura handlowa Zgłoszenie przywozowe Umowa z dostawcą Faktura Dostawa Dokument tranzytowy Certyfikat zgodności Certyfikat jakości

Koszty oraz czas potrzebny do wyeksportowania i importowania wynoszą:

Procedury	Export (dni/ zł)	Import (dni/ zł)
Przygotowanie dokumentów,	15/1606	14/ 1669
Odprawa celna i kontrola techniczna	4/1326	3/1326
Porty i obsługi terminala	2/936	2/936
Transport lądowy i obsługa	7/7176	6/7176
Łącznie	28/11044	25/11107

Zakup nieruchomości.

Rejestracja nieruchomości jest wyjątkowo prosta. Dokonanie wszelkich formalności zabiera ok. 11 dni oraz kosztuje 0,5% wartości nieruchomości. Weryfikacja stanu prawnego i uzyskiwania certyfikatu w sprawie obciążeń nieruchomości twa 5 dni w zwykłym trybie, a w przyspieszonym 2 dni. Koszt to ok. 397 zł. Uwierzytelnienie notarialne umowy sprzedaży trwa 1 dzień oraz kosztuje 788 zł, oraz dodatkowe 118 zł (opłata urzędnicza). Ostatecznie kupujący zgłasza umowę do urzędu (Państwowego Rejestru Nieruchomości), który dokonuje rejestracji co zajmuje 1 dzień. Koszt tej rejestracji to ok. 3819 zł. Sama rejestracja trwa w zależności od trybu- zwykła 20 dni, średnia 14, najszybsza tylko 7 dni. Znacznie trudniejsza jest procedura związana z uzyskiwaniem pozwolenia na budowę, bowiem zawiera w sobie ok. 28 elementów oraz zajmuje 212 dni, koszt może wynieść nawet 15 150 zł.

http://www.azpromo.az- strona agencji rozwoju przedsiębiorczości http://www.doingbusiness.org/law-library/azerbaijan najważniejsze akty prawne przetłumaczone na język angielski. http://www.baku.msz.gov.pl/ strona ambasady Polskiej w Baku.

Rekomendacje Ulvi Bakhshaliyeva – radcy Ambasady Republiki Azerbejdżanu w Polsce

Planując inwestycje na Kaukazie polski mały i średni przedsiębiorca powinien zainwestować bez wątpienia w Azerbejdżanie z kilku powodów, przede wszystkim z bogactwa jakie zapewniają złoża mineralne. Azerbejdżan słynny jest z dużego wydobycia ropy i gazu. Ostatnie programy rozwoju sprawiają, że stał się najlepszym pomostem pomiędzy Europą i Azją. Wszystko to za sprawą naszej stolicy Baku- która posiada bardzo duże porty: morski i lotniczy. Dlatego w przeciągu ostatnich 10 miesięcy eksport do krajów UE zwiększył się do 47%, podobnie import z krajów UE wzrósł do 44%. Wskaźniki te dowodzą, naszej rzeczywistej gotowości do przyjmowania inwestorów. Od bieżącego roku, dzięki podpisanej „Umowie pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Azerbejdżanu o międzynarodowych przewozach drogowych”, państwa stworzą podstawę prawną dla funkcjonowania przewoźników drogowych dla obu państw. W umowie przewidziano wymianę kontyngentu zezwoleń na międzynarodowe przewozy drogowe rzeczy. Będzie on ustalany na forum Komisji Mieszanej ds. międzynarodowych przewozów drogowych, powołanej przez ww. umowę. Dla firm myślących o inwestowaniu w Azerbejdżanie, przyszłość jest obiecująca. Wzrost gospodarczy był wysoki: w latach 2006-10 średnio o 16,1% wzrostu rocznie. Azerbejdżan skupia się na wzroście inwestycji w nie naftowych sektorach takich jak rolnictwo i produkcję oraz usługi budowalne, chociaż, energetyka przyczynia się obecnie do 40% PKB. Nasz kraj posiada uprzywilejowany status w ramach partnerstwa handlowego UE i współpracy. Nie istnieją ogólne bariery handlowe na import towarów do Azerbejdżanu, podpisanych jest prawie 39 dwustronnych umów o wzajemnej ochronie inwestycji. Ponadto podpisano umowy z wieloma krajami o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz wzajemnego popierania i ochrony inwestycji. Do 2010 r. ok. 75% gospodarki zostało sprywatyzowane.

Bartosz Mendyk – Stowarzyszenie Współpracy Polska- Wschód