6 kwietnia 2016 r. w „Domu Przyjaźni” odbyło się spotkanie dyskusyjne poświęcone wydanej w Polsce książce Jegora Gajdara pt. „Upadek Imperium. Nauki dla współczesnej Rosji”. Jest to „życiowe dzieło” tego wybitnego rosyjskiego ekonomisty-reformatora, przedstawiciela nurtu „liberalnej Rosji”, polityka, przez pół roku (VI-XII 1992) p. o. premiera rządu Rosyjskiej Federacji. Książka ukazała się w języku polskim staraniem Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia.

Na spotkanie przybyła 10 osobowa delegacja z Rosji reprezentująca Fundację Jegora Gajdara, z prezesem B. Mincem i dyrektorem generalnym I. Bujłową, Naukowy Instytut Badawczy Jegora Gajdara z dyrektorem, prof. S. Przychodzką, redakcja wydawnictwa „Wiestnik Europy” z naczelnym redaktorem W. Jaroszenką, syn J. Gajdara – Piotr Gajdar, profesorowie: J. Gontmacher, D. Trawin, dziennikarze: L. Kisielow i S. Usaczow.

W spotkaniu uczestniczyli także rosyjscy dyplomaci: ambasador – S. Andrejew, dyrektor RONiK – S. Antufiew i przedstawiciel handlowy – W. Niefiedow.

Stronę polską reprezentowało blisko 90 osób, w tym profesorowie i wykładowcy wyższych uczelni, studenci, przedstawiciele świata kultury, biznesu, dziennikarze, członkowie i sympatycy SWP-W i SWP-R, absolwenci wyższych uczelni Rosji.

Spotkanie otworzył J. Bryll, który po powitaniu gości przedstawił cele zebrania, a następnie przekazał jego dalsze prowadzenie J. Smolińskiemu.

Lakonicznej prezentacji książki dokonał były dyplomata, nauczyciel akademicki dr J. Bek. W swoim wprowadzeniu zwrócił uwagę, iż w książka opiera się na bogatej literaturze światowej i rosyjskiej oraz na dużym osobistym doświadczeniu autora w zakresie zarządzania procesami makroekonomicznymi i badaniach empirycznych. Książka zawiera głęboką analizę światowych procesów historycznych, związanych z upadkami systemów autokratycznych, pozbawionych demokracji. Autorowi udało się, w pewnym stopniu, przewidzieć dalszy przebieg rozwoju gospodarczego Federacji Rosyjskiej.

Należy zauważyć, że osoba prof. Jegora Gajdara jest uznawana w Rosji za wielce kontrowersyjną i nadal wzbudzającą wiele emocji. Ma zarówno gorących zwolenników, jak i nieprzejednanych przeciwników, obarczających go za upadek poziomu życia większości obywateli, są także i tacy, którzy starają się obiektywnie oceniać jego zasługi i błędy. Był np. doradcą Michaiła Gorbaczowa i propagatorem reform niewydolnej gospodarki, ale przeszedł do obozu Borysa Jelcyna i przygotowywał dokumenty „Konferencji w Białowieży”, która rozpoczęła rozpad ZSRR i „szokową terapią” przywróciła w Rosji kapitalizm, w jego skrajnie liberalnej formie. Niekontrolowana prywatyzacja pozwoliła na powstanie grupy oligarchów, hiperinflacja pozbawiła oszczędności i środków do życia znaczną część społeczeństwa.

Warto odnotować iż przedmowę do polskiego wydania „Upadku Imperium” napisał prof. L. Balcerowicz, którego poglądy są w dużym stopniu zbieżne z J. Gajdarem.

Dyr. Instytutu J. Gajdara – prof. S. Prichodźko, uzupełniając wystąpienie J. Beka, przedstawił metodologię pracy autora nad książką, która trwała ponad 5 lat. Podkreślił, iż w bieżącym roku minie 10 lat od pierwszego wydania tej pracy (była już dwukrotnie wznawiana w Rosji), a jej treści zachowują swoją aktualność, książka została już wydana w wielu krajach zachodnich (USA, Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Hiszpania) oraz w Chinach i Japonii.

Po prezentacji wywiązała się bardzo ciekawa i wielowątkowa dyskusja, w której łącznie głos zabrało 19 osób. Dyskutanci podkreślali generalnie trafność przedstawionych przez J. Gajdara zjawisk politycznych, społecznych i gospodarczych w Rosji i na Świecie. Zwracali jednocześnie uwagę na występujące nieścisłości i kontrowersyjne wnioski, dotyczyło to takich zjawisk jak np. rozwiązanie ZSRR, sposobu przeprowadzonej w Rosji prywatyzacji „kuponowej”, głębokiego rozwarstwienia ekonomicznego społeczeństwa, osłabienia instrumentów demokracji, słabo rozwiniętej samorządności, nadmiernej centralizacji władzy, korupcji, nepotyzmu, powiązan włądzy państwowej z oligarchami, zbyt powolnego wzrostu małych i średnich firm, słabo ukształtowanej tzw. „klasy średniej” itp.

Do zgłaszanych wypowiedzi i problemów odnosili się goście z Rosji. Spotkanie potwierdziło, że jest potrzeba stałego organizowania podobnych dyskusji, ze względu na możliwość swobodnej wymiany poglądów i doświadczeń, wzbogacania wiedzy oraz wyjaśniania spornych i trudnych problemów.

Zapowiedziano, że jesienią br. roku odbędzie się kolejne spotkanie, tym razem poświęcone dwustronnym relacjom polsko-rosyjskim.